strefa eksperta strefa eksperta Moc soczewki korygującej wynosi więc: -0,50 / -2,00 × 180. Dokładność określenia refrakcji metodą skiaskopii zależy od wielu czynników. Przede wszystkim należy zachować przyjętą odległość badania. Przyjmuje się, że odległość badania 1 m należy utrzymać z dokładnością do ±10 cm, a odległość badania 0,5 m z dokładnością do ±5 cm. Nie bez znaczenia, zwłaszcza w przypadku wysokich wad, jest uwzględnienie odległości soczewek próbnych (w oprawkach, linijkach lub w foropterze), a także osiowe ustawienie badanego i badającego. Istotnym ułatwieniem skiaskopii jest zastosowanie skiaskopu prążkowego (szczelinowego). Jest on szczególnie przydatny przy badaniu oka astygmatycznego, gdyż pozwala na szybkie określenie położenia przekrojów głównych i refrakcji w tych przekrojach (ryc. 8). W przypadku astygmatyzmu przed wykonaniem pomiarów Dynamiczny i wszechobecny postęp technologiczny sprawił, że znaczna część okulistów i optometrystów stosuje obecnie – zamiast skiaskopii – obiektywne badanie refrakcji za pomocą refraktometrów. Zasada działania stosowanych w przeszłości wizualno-manualnych refraktometrów polega na utworzeniu ostrego obrazu odpowiedniego testu na siatkówce badanego oka. Ostrość obrazu testu na siatkówce jest kontrolowana wzrokowo przez badającego, który, sterując ręcznie układem optycznym aparatu, doprowadza do powstania ostrego obrazu na siatkówce. Uproszczony schemat refraktometru został przedstawiony na rycinie 11. Obiektyw S1 układu projekcyjnego utworzy na siatkówce oka miarowego (R = 0) ostry obraz testu T, gdy ten będzie znajdował się w ognisku F1, to znaczy w punkcie zerowym podziałki P. Z badanego oka wyjdzie wtedy wiązka promieni równoległych, która, przechodząc przez otwór w zwierciadle Z, zostanie skupiona w ognisku F2 obiektywu S2 lunetki obserwacyjnej. Patrząc przez okular S3 tej lunetki, badający będzie widział jednocześnie wyraźny obraz testu i siatkówki. W przypadku oka krótkowzrocznego (R < 0) dla jednoczesnego otrzymania ostrego obrazu testu i siatkówki test ten należy zbliżyć do soczewki S1, natomiast w przypadku oka nadwzrocznego (R > 0) – odpowiednio oddalić od soczewki S1. Wielkość przesunięcia testu jest odpowiednia do wielkości wady. W przypadku astygmatyzmu pomiar taki należy przeprowadzić dla każdego z przekrojów głównych. Ryc. 8. Badanie skiaskopem szczelinowym: a – zgodność ruchu refleksu z kierunkiem ruchu rzutowanego prążka, b – niezgodność ruchu refleksu z ruchem rzutowanego prążka, c – neutralizacja. Ryc. 11. Zasada działania refraktometru. O1 – oko badane, O2 – oko badającego, S1 – obiektyw układu projekcyjnego, S2 i S3 – obiektyw i okular lunetki obserwacyjnej, T – test, Z – zwierciadło, P – podziałka wartości refrakcji. Ryc. 13. Próba Scheinera (oko nadwzroczne): BS – przesłona Scheinera, H – wypadkowa płaszczyzna główna, S – soczewka korygująca o odpowiedniej mocy DK > 0. Ryc. 14. Próba Scheinera (oko krótkowzroczne): BS – przesłona Scheinera, H i wypadkowa płaszczyzna główna, S – soczewka korygująca o odpowiedniej mocy DK < 0. Ryc. 15. Uproszczony schemat autorefraktometru: A – układ czterech diod, B – czterokwadrantowy detektor, C – detektor automatycznego justowania środka źrenicy, D – układ optyczny oftalmoskopu, O1 – oko badane, O1 – oko badającego, P1 i P2 – przesłony, LP – zwierciadło półprzepuszczalne, L – zwierciadło odwracające, S – soczewka, F – filtr, Z – świetlny punkt fiksacji. Ryc. 9. Równoległość refleksu i rzutowanego obrazu szczeliny w przypadku poziomego i pionowego położenia przekrojów głównych oka astygmatycznego lub oka z wadą sferyczną. Ryc.10. Położenie rzutowanego obrazu szczeliny i refleksu z dna podczas skiaskopii oka z astygmatyzmem skośnym (np. -2,00/-1,50 × 150). refrakcji w każdym z przekrojów głównych należy określić ich położenie. O prawidłowym ustawieniu szczeliny skiaskopu świadczy równoległość refleksu w źrenicy i rzutowanego obrazu szczeliny (ryc. 9). Gdy szczelina skiaskopu nie jest ustawiona równolegle do jednego z przekrojów głównych, kierunek refleksu siatkówkowego w źrenicy nie pokrywa się z obrazem szczeliny rzutowanej, czyli nie tworzą one ciągłej linii, a przy ruchach skiaskopem poruszają się w różnych kierunkach (ryc. 10). Przerwanie to znika (tzn. refleks z dna i obraz szczeliny rzutowanej leżą w jednej linii), kiedy szczelina zostanie obrócona do prawidłowej osi. Po ustaleniu położenia dwóch przekrojów (południków) głównych określa się metodą neutralizacji refrakcję w obu tych – wzajemnie prostopadłych – przekrojach. Zwykle dla obu tych przekrojów stosuje się sferę (zwłaszcza gdy korzystamy z linijek do skiaskopii), ale można następnie otrzymany wynik potwierdzić, stosując ostateczną sferę i cylinder (oprawy próbne lub foropter). Obecnie produkowane przez różne firmy refraktometry automatyczne różnią się pod względem zastosowanych rozwiązań optycznych, elektronicznych oraz optometrycznych. Oprócz zasadniczej części optycznej urządzenia te wymagają także zastosowania procesora sterującego i opracowującego wyniki pomiarów oraz drukarki. Z optycznego punktu widzenia najczęściej wykorzystywana jest metoda skiaskopii oraz tzw. metoda koincydencyjna, której istota została po raz pierwszy przedstawiona przez Christopha Scheinera w 1625 roku. Próba Scheinera polega na obserwacji odległego punktu przez dwa małe otworki znajdujące się w przesłonie umieszczonej tuż przed okiem, przy czym odległość między tymi otworkami jest mniejsza od średnicy źrenicy (ryc. 12). W nieakomodującym oku miarowym obie wiązki zbiegną się (stąd nazwa„koincydencja”) na siatkówce i oko będzie widziało pojedynczy ostry punkt. Natomiast oko nadwzroczne (ryc. 13) lub oko krótkowzroczne (ryc. 14) – zamiast pojedynczego punktu – będzie widziało dwa punkty. Rozsunięcie tych punktów będzie tym większe, im większa będzie refrakcja. Wstawienie odpowiedniej soczewki dodatniej przed oko nadwzroczne, a ujemnej przed oko krótkowzroczne doprowadza do koincydencji obu wiązek na siatkówce. Obserwowany punkt będzie wtedy widziany pojedynczo. Moc zastosowanej soczewki określa refrakcję. Ryc. 12. Próba Scheinera (oko miarowe): BS – przesłona Scheinera, H – wypadkowa płaszczyzna główna. Uproszczony schemat autorefraktometru działającego w oparciu o metodę Scheinera przedstawia rycina 15. Dwie pary diod A oświetlają przesłonę P1, której obraz zostaje utworzony przez odpowiedni układ optyczny na siatkówce badanego oka O1. W przypadku oka niemiarowego obrazy czterech diod tworzą plamy. Diody naprzemiennie rozjaśniają się i przygasają, co daje efekt przeskakiwania ich obrazów na siatkówce. Zjawisko to jest rejestrowane przez czterokwadrantowy detektor B. 82 strefa eksperta
RkJQdWJsaXNoZXIy NDI0NjE=