DOBÓR SOCZEWEK KONTAKTOWYCH PRZY NIETYPOWYCH PARAMETRACH ROGÓWKI OKA branża Nietypowe parametry rogówki z reguły oznaczają duże aberracje (w tym astygmatyzm) bądź inne nieprawidłowości, które wpływają na jakość obrazu powstającego na siatkówce. Przypadki wymagające szerokiej wiedzy specjalisty to przede wszystkim istotnie odbiegające od normy wartości krzywizn (K1, K2), duże różnice mocy, dające w efekcie duży astygmatyzm, czy choroby rogówki (np. rozmaite ektazje). Niemniej jednak współczesna kontaktologia oferuje szereg rozwiązań, które umożliwiają korekcję wad wzroku nawet w trudnych przypadkach. strefa eksperta strefa eksperta strefa eksperta prof. dr hab Jacek Pniewski Akademickie Centrum Kształcenia Optometrystów Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Na początek warto przypomnieć sobie dwa ważne pojęcia. Pierwsze to aberracje, czyli zniekształcenia, które powodują zaburzenie regularnego kształtu czoła fali, załamanej na rogówce lub dowolnym innym elemencie optycznym. Zarówno optometryści, jak i optycy są na pewno zaznajomieni z różnymi rodzajami aberracji, w tym tzw. klasycznymi, wynikającymi z teorii Seidela, jak i bazą wielomianów ortogonalnych Zernikego, które w kompletny sposób opisują działanie dowolnego kołowo- -symetrycznego elementu optycznego modyfikującego czoło fali. Istnieje wiele urządzeń, które obrazują powierzchnię rogówki (a właściwie filmu łzowego) oraz na tej podstawie wyliczają parametry aberracji. Warto zauważyć, że algorytmy numeryczne do wyliczania wartości współczynników wielomianów Zernikego mogą różnić się w zależności od użytej techniki opisu powierzchni. W analizie pod kątem doboru soczewek kontaktowych ważne jest zarówno określenie krzywizn K1 i K2, służące do wyliczenia mocy korekcyjnej, jak i rozkład aberracji w całym obszarze rogówki, co z kolei jest niezbędne dla dopasowania innych parametrów soczewek, np. konstrukcji części peryferyjnej. Drugie kluczowe pojęcie to astygmatyzm. Tradycyjny zapis refrakcji sfera/ cylinder/oś zawiera explicite różnicę maksymalnej i minimalnej mocy optycznej, jednak opieranie się jedynie na wartości cylindra jest błędem, bowiem istnieją statystycznie istotne zależności pomiędzy wszystkimi trzema składowymi w zapisie. Istnieją alternatywne sposoby zapisu astygmatyzmu. Oprócz współczynników wielomianów korzysta się także z zapisu w formie cylindra skrzyżowanego Jacksona (ES, J0, J45) czy mniej popularnego zapisu w formie h-wektorów. Z i Z 2 -2 2 2 80
RkJQdWJsaXNoZXIy NDI0NjE=