Optyk Polski nr 76

branża ZŁOCONE SOCZEWKI KONTAKTOWE Powyższy tytuł wygląda na spore nadużycie czy nawet tzw. clickbait, jednak jest w nim ziarno prawdy, które ujawni się w artykule. W dążeniu do uzyskania nowych funkcji soczewek kontaktowych producenci sięgają po niezwykłe rozwiązania, nawet tak z pozoru specyficzne i egzotyczne jak… dodawanie złota. strefa eksperta strefa eksperta dr hab. Jacek Pniewski, prof. UW Akademickie Centrum Kształcenia Optometrystów Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Specjaliści od wzroku są świadomi, że leki oczne w formie kropli wykazują niską tzw. biodostępność. Oznacza to, że ledwie kilka procent (1–5%) substancji czynnej ma szansę dotrzeć we właściwe miejsce, przenikając przez naturalne bariery tkankowe, głównie rogówkę. Większość leku jest wymywana przez sprawny mechanizm oczyszczania oka, bazujący m.in . na łzach i mruganiu. W rezultacie w trakcie kuracji trzeba przepisywać wysokie dawki leków podawane w krótkich odstępach czasu, a i tak spora ich część jest absorbowana przez inne tkanki, np. w nosogardzieli. Rozwiązaniemmają być terapeutyczne soczewki kontaktowe, które stopniowo uwalniają leki. Od wielu lat są one przed- miotem zainteresowania naukowców i technologów spodziewających się wysokiej biokompatybilności i wszechstron- ności zastosowania przy relatywnie niskim koszcie. Niestety, wiele prototypów takich soczewek nie wykazuje odpowiednich własności. Zbyt szybkie uwalnianie leku Pierwszym istotnymproblemem jest to, że istniejąca faza wodna soczewki kontaktowej jest niewystarczająca do przyjęcia i kon- trolowania uwalniania wymaganej dawki leku. Na dodatek większość dostępnych na rynkumateriałów polimerowych, z których wykonywane są matryce soczewek kontak- towych, nie wykazuje powinowactwa do leków ocznych. Przykładowo, jeśli materiał soczewki zostanie nasączony roztworem leku, cząsteczki tego leku podlegają proce- somdyfuzji aż stężenia substancji zarówno w roztworze obciążającym (płyn łzowy), jak i w fazie wodnej hydrożelu osiągną równowagę. To skutkuje zbyt szybkim uwolnieniem leku. Proponowano różne rozwiązania, jak np.: kopolimeryzację materiału soczewki z odpowiednimi funkcjonalnymi mono- merami, włączenie leku do nanonośników (nanometrycznych struktur przenoszących substancje czynne) czy zastosowanie specyficznych barier dyfuzyjnych 1 . Łatwomożna się domyślić, że tego typu bardzo zaawansowane wynalazki znacznie 56